Het eerste deel van de lezing bestaat uit de technische aspecten van zwart-wit fotografie. In het tweede deel liet Erwin een selectie van een aantal door hem gekozen foto’s zien en heeft deze besproken.

Deel 1
Zwart- wit fotografie is iets anders dan kleur uit een foto halen.
Een goede zwart-wit foto wordt gekenmerkt door een goede vlakverdeling, een lijnenspel en een goed contrast.

Voor het contrast maak je gebruik van een belichting die alle grijswaarden laat uitkomen.
Daarvoor is het belangrijk te weten dat er een zone-systeem bestaat, beschreven en ontwikkeld heel lang geleden door Adams.
Het zone-systeem bestaat uit 10 zones lopend van 0 naar 9. Deze 10 zones geven 10 gradaties helderheid aan. Hierbij is zone 0 het zwartste zwart en zone 9 het witste wit. De zones 0 en 9 hoeven niet doortekend te zijn (9) en mogen dichtgelopen zijn (0).
Wil je een goede belichting voor een foto hebben dan moet je de foto in 10 zones van helderheid verdelen. (0-9). Zone 0 en 1 en zone 8 en 9 hoef je in de belichting niet mee te nemen. Van zone 2 t/m 7 meet je via de spotmeting de belichting. Het totaal middel je en dat is de belichting die je nodig hebt. Je bent dan verzekerd van het maximale contrast, de beste details en de minste ruis in de foto.

Hele lichte foto’s (sneeuw) of hele donkere foto’s moet je nooit op de automaat belichten. Een sneeuwfoto zal altijd grijs worden.

Een kleurenfoto omzetten naar zwart-wit.
Kleuren die in helderheid dicht bij elkaar liggen (ook complementaire kleuren) kunnen in zwart-wit vrijwel gelijk zijn. In een testprint met zuivere kleuren liet Erwin zien wat er gebeurt als je de kleur eruit haalt. De volgende manieren beschrijven dit.

Photoshop:
- Verzadiging weghalen.
Je ziet in de testprint dat de kleuren die in helderheid dicht bij elkaar liggen vrijwel dezelfde grijstint aannemen. Je bent dus al het contrast kwijt.
- Omzetten van RGB naar grijswaarden. RGB zijn eigenlijk drie zwart-wit foto’s over elkaar.Elk kanaal heeft zijn eigen grijswaarden. Aangezien je maar drie kanalen hebt verlies je veel contrast.
- Kanalenmixer gebruiken. Hiervoor moet je monochroom aanvinken. Je kunt nu zelf bepalen welke kleur welke grijswaarde krijgt. Je kunt accenten van kleurweergave aanpassen. Dit is de beste methode om kleur om te zetten naar zwart-wit.
Kanalenmixer zit niet op Photoshop Elements.

De zwart-wit instelling op je camera moet je nooit gebruiken. Je verliest veel informatie omdat de camera RGB dan omzet naar grijswaarden.

Zwart-wit foto’s die alle zones van helderheid bevatten zullen door een afdrukcentrale altijd goed worden afgedrukt. Mis je bepaalde zones in de foto dan zal het in de centrale aangepast worden.

Het zone-systeem gebruik je niet bij portretfotografie.

Deel 2
Erwin heeft een aantal foto’s bij elkaar gezocht waarin vlakverdeling, lijnenspel en contrast goed naar voren kwamen. Deze foto’s zijn besproken.

Het was een leerzame avond. Om een goed belichte zwart-wit foto met een goede vlakverdeling en een mooi lijnenspel te maken ben je wel even bezig! Dus even knippen is er niet bij.

Aan de orde is niet geweest hoe de belichting bij portretfotografie in zwart-wit zou moeten zijn. Misschien iets voor een andere avond?